Objawy zaćmy – jak rozpoznać i kiedy działać?

Zaćma, czyli katarakta, objawia się stopniowym zmętnieniem soczewki oka, co prowadzi do pogorszenia ostrości widzenia i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Rozwój choroby przebiega bez bólu, ale wczesne rozpoznanie pozwala uniknąć zaawansowanych stadiów i zaplanować leczenie chirurgiczne.​

Czym są pierwsze objawy zaćmy?

Pierwsze objawy zaćmy są zazwyczaj subtelne i rozwijają się powoli, co powoduje, że wielu pacjentów początkowo przypisuje je starzeniu się lub zwykłemu zużyciu wzroku. Najczęściej zgłaszanym symptomem jest stopniowe pogarszanie ostrości widzenia, przypominające patrzenie przez zamgloną szybę lub folię, co prowadzi do częstych wizyt u optyka w celu zmiany okularów. Towarzyszy temu narastająca krótkowzroczność lub różnowzroczność, szybsze męczenie się oczu podczas czytania czy pracy przy komputerze, a także przymglone widzenie z rozmytymi konturami przedmiotów.​

W początkowym stadium chorzy zauważają też zwiększoną wrażliwość na światło, częste mrużenie oczu w celu wyostrzenia obrazu oraz trudności z oceną odległości, co utrudnia codzienne czynności jak prowadzenie samochodu. Zmiany te nie towarzyszą bólowi ani zaczerwienieniu oka, co dodatkowo maskuje problem.​

Kiedy objawy zaćmy stają się zaawansowane?

W zaawansowanym stadium zaćmy, zwanym dojrzałym, zmętnienie obejmuje całą soczewkę oka, co powoduje znaczne upośledzenie widzenia i uniemożliwia samodzielne funkcjonowanie. Pacjenci widzą wtedy jedynie zarysy przedmiotów, tracą zdolność rozpoznawania twarzy czy detali, a świat postrzegają jak przez gęstą mgłę lub mleczną powłokę.​

W tej fazie nasilają się efekty halo i aureole wokół źródeł światła, powodując całkowite oślepianie przez reflektory samochodów czy lampy uliczne, co wyklucza prowadzenie pojazdów i zwiększa ryzyko wypadków. Kolory stają się wyblakłe, przybrudzone z żółtawym odcieniem, kontrast zanika, a problemy z oceną odległości prowadzą do zaburzeń koordynacji ruchowej.​

W stadium przejrzałym soczewka ulega rozpływowi i obkurczeniu, co grozi zapaleniem wewnątrz oka lub białą źrenicą, zagrażając całkowitą ślepotą bez pilnej operacji.​

Kiedy zgłosić się do okulisty?

Przy jakichkolwiek zmianach widzenia, takich jak zamglenie, fotofobia czy podwójne obrazy w jednym oku, konieczna jest wizyta kontrolna z badaniem szczelinowym lampą i oceną soczewki. Wczesna diagnoza umożliwia planowaną operację przed utratą wzroku.​

Na czym polega operacja zaćmy?

Operacja zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki naturalnej i wszczepieniu sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej, co przywraca klarowność widzenia w sposób bezpieczny i skuteczny. Najpopularniejszą metodą jest fakoemulsyfikacja, podczas której ultradźwięki rozbijają soczewkę, a odessane resztki zastępuje się implantem przez małe nacięcie rogówki, umożliwiając szybką rekonwalescencję bez hospitalizacji. Zabieg trwa 15-30 minut w znieczuleniu miejscowym, a pacjent opuszcza klinikę tego samego dnia po kontroli.​

Dostępne soczewki dzielą się na jednoogniskowe (korygujące dal lub bliż, wymagające okularów do reszty) oraz wieloogniskowe i EDoF (wydłużona głębia ostrości), zapewniające widzenie na różne dystanse. W Klinice Provisus oferowane są nowoczesne soczewki RayOne Galaxy z unikalną optyką spiralną, zaprojektowaną przy użyciu sztucznej inteligencji, która zapewnia płynny zakres widzenia od bliży po dal bez ostrych przejść i minimalizuje dysfotopsje jak halo czy smugi światła. Ta niedyfrakcyjna konstrukcja z filtrem UV chroni siatkówkę i redukuje zależność od wielkości źrenicy czy oświetlenia.

Jak podkreśla ekspert z Kliniki Provisus:

Wybór odpowiedniej soczewki, takiej jak RayOne Galaxy, pozwala nie tylko usunąć zaćmę, ale także znacząco poprawić jakość życia, oferując naturalne widzenie bez okularów.

Jak wygląda rekonwalescencja po operacji zaćmy?

Rekonwalescencja po operacji zaćmy trwa zazwyczaj 4-6 tygodni, z pełną stabilizacją widzenia po tym okresie, choć pierwsze efekty poprawy ostrości widoczne są już w ciągu kilku dni. W tym czasie pacjent stosuje przepisane krople (antybiotykowe przez 7 dni, przeciwzapalne i steroidowe przez 4-6 tygodni), uczestniczy w kontrolach (1. doba, 7. dzień, 4-6 tydzień) i unika czynników ryzyka infekcji czy urazu oka.​

W okresie gojenia szczególnie ważne jest delikatne traktowanie oka – absolutnie nie wolno go pocierać ani dotykać brudnymi rękami, by nie wprowadzić bakterii do rany pooperacyjnej. Oko należy chronić przed pyłem, dymem, chlorowaną wodą z basenu czy silnym słońcem, dlatego w miejscach publicznych i na zewnątrz zawsze zakładać okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV, a podczas snu – ochronne, by uniknąć przypadkowego ucisku poduszki. Zaleca się także wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik, takich jak owoce i warzywa, co zapobiega zaparciom i nagłym wzrostom ciśnienia w gałce ocznej.​